مضرات و مشکلات جلبک زدن آب
یکی از مهمترین مشکلات جلبک زدن آب تصفیه، تأثیر منفی آن بر کیفیت آب است. جلبک‌ها می‌توانند در آب رشد کنند و به تدریج منجر به تغییر در طعم و بوی آب شوند. این تغییرات به‌خصوص در مواقعی که آب برای شرب یا استفاده‌های خانگی مصرف می‌شود، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. البته تنها مضرات جلبک در آب آشامیدنی نیست، بلکه جلبک‌ها می‌توانند در سیستم‌های آبرسانی، تجهیزات تصفیه آب و مخازن آب، رسوبات و گرفتگی‌هایی ایجاد کنند که عملکرد سیستم را مختل می‌کنند.
از دیگر مشکلات جلبک زدن آب تصفیه، احتمال آلوده شدن آب به میکروب‌ها و باکتری‌ها است که می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلف گوارشی و تنفسی شود. در چنین شرایطی، استفاده از یک منبع آب خانگی استاندارد و مقاوم در برابر رشد جلبک، یکی از بهترین راهکارها برای حفظ کیفیت آب و جلوگیری از آلودگی آن است. این مخازن با طراحی خاص و مواد ضدجلبک، از تغییر رنگ، بو و طعم آب جلوگیری کرده و سلامت مصرف‌کنندگان را تضمین می‌کنند.
مضرات جلبک در آب آشامیدنی
وجود جلبک‌ها در آب آشامیدنی مشکلات جدی را به همراه دارد که به شدت بر کیفیت آب تاثیر می‌گذارد. یکی از مضرات جلبک در آب آشامیدنی تغییر در طعم و بوی آن است. این موجودات می‌توانند باعث ایجاد طعمی ناخوشایند و بوی زننده در آب شوند که ممکن است برای افرادی که آب را مصرف می‌کنند بسیار آزاردهنده باشد. علاوه بر این برخی انواع خاص جلبک‌ها مانند سیانوباکتری‌ها، توانایی تولید سموم خطرناک را دارند که می‌توانند برای سلامت انسان بسیار مضر باشند. این سموم می‌توانند در مقادیر بالا به بدن انسان آسیب وارد کنند و مشکلات بهداشتی جدی مانند مسمومیت غذایی و مشکلات گوارشی ایجاد نمایند. به طور کلی حضور جلبک‌ها در آب آشامیدنی می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت آب را کاهش داده و مشکلات بهداشتی جدی به همراه داشته باشد.
آشنایی با دلایل جلبک زدن آب تصفیه
برای درک بهتر علت جلبک زدن اب تصفیه، باید عواملی که موجب رشد و گسترش جلبک‌ها در آب می‌شوند را شناسایی کنیم. این عوامل معمولا با شرایط محیطی، کیفیت مخازن نگهداری آب، و نحوه نگهداری آن‌ها ارتباط دارند. جلبک‌ها به طور عمده در محیط‌های مرطوب و گرم رشد می‌کنند و اگر شرایط مساعد برای آن‌ها فراهم باشد، به سرعت در آب تکثیر می‌شوند. برخی از مهمترین دلایلی که در رشد و تکثیر جلبک‌ها نقش دارند، به شرح زیر هستند:
جلبک زدن اب تصفیه ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد که با شناخت آن‌ها می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری نمایید.
1. وجود رطوبت در محیط
رطوبت بالا یکی از اصلی‌ترین مواردی است که به عنوان علت جلبک زدن اب تصفیه شناخته می‌شود. اگر در محیطی که مخزن آب قرار دارد رطوبت زیاد باشد، جلبک‌ها فرصت مناسبی برای رشد پیدا می‌کنند. رطوبت زیاد در اطراف مخزن آب، به خصوص در فضاهای بسته، منجر به رشد انواع مختلف جلبک‌ها می‌شود. اگر مخزن آب در محیطی مرطوب قرار گیرد و تهویه مناسب وجود نداشته باشد، جلبک‌ها می‌توانند به سرعت در سطح آب رشد کنند و مشکلات زیادی ایجاد کنند. همچنین این رطوبت در محیط می‌تواند به تجهیزات اطراف مخزن نیز آسیب بزند و موجب خوردگی و پوسیدگی آن‌ها شود. برای جلوگیری از این مسئله، باید مراقب بود که محل قرارگیری مخزن‌ها از رطوبت زیاد دور باشد و شرایط تهویه به خوبی رعایت شود.
2. بی‌کیفیت بودن مخزن آب
مخزن‌هایی که از مواد بی‌کیفیت ساخته می‌شوند، معمولا شرایط مناسبی برای رشد جلبک‌ها فراهم می‌کنند. مخازن ساخته شده از پلاستیک‌های ارزان‌قیمت، اگر استاندارد نباشند، می‌توانند در برابر تابش نور خورشید و تغییرات دما آسیب‌پذیر باشند و این مسئله باعث تشویق رشد جلبک‌ها در داخل مخزن می‌شود. به همین دلیل انتخاب مخازن باکیفیت و مقاوم در برابر عوامل محیطی بسیار اهمیت دارد.
اگر مخزن آب بی‌کیفیت باشد، علاوه بر آن که جلبک‌ها به راحتی در آن رشد می‌کنند، ممکن است این مخازن باعث تغییر طعم و رنگ آب شوند و در نهایت سلامت آب تصفیه شده به خطر بیافتد. استفاده از مخزن آب ضد جلبک می‌تواند تا حد زیادی از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. به همین جهت انتخاب مواد مناسب برای ساخت مخزن، به خصوص در مخازن آب ضد جلبک، از اهمیت بالایی برخوردار است.
3. تمیز نکردن مخزن
یکی دیگر از موارد مهمی که به عنوان علت جلبک زدن اب تصفیه شناخته می‌شود، عدم تمیز کردن مرتب مخزن است. به مرور زمان رسوبات و آلودگی‌ها در داخل مخزن جمع می‌شوند که این می‌تواند محیط مناسبی برای رشد جلبک‌ها فراهم کند. تمیز نکردن مخزن باعث می‌شود که منابع غذایی برای جلبک‌ها فراهم شود و به سرعت در آب پخش شوند. به همین دلیل باید به طور دوره‌ای مخزن را بررسی و تمیز کرد تا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری شود. همچنین لازم است که این مخازن به طور مرتب با مواد ضدعفونی‌کننده تمیز شوند. استفاده از مواد مناسب برای شست‌وشوی مخزن و جلوگیری از تجمع رسوبات می‌تواند تاثیر زیادی در پیشگیری از رشد جلبک‌ها داشته باشد.
تمیز نکردن طولانی مدت مخزن آب باعث می‌شود که بیشتر مستعد جلبک زدن شود.
4. تابش نور خورشید
یکی از مهمترین عوامل رشد جلبک‌ها در آب، تابش نور خورشید است. جلبک‌ها برای رشد به نور نیاز دارند و تابش مستقیم نور خورشید به مخازن آب به راحتی می‌تواند باعث رشد سریع آن‌ها شود. در صورتی که مخزن آب در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد، می‌تواند به رشد بی‌رویه جلبک‌ها کمک کند. از این رو باید از قرار دادن مخازن آب، به خصوص مخازن پلی اتیلن یک لایه، در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کرد. برای جلوگیری از این مسئله بهتر است از مخازن آب با رنگ‌های تیره استفاده کنید که نور را جذب کرده و مانع از تابش مستقیم به داخل مخزن می‌شوند. همچنین می‌توان مخازن آب را در مکان‌هایی قرار داد که از تابش مستقیم نور خورشید دور باشند. این کار می‌تواند تا حد زیادی از جلبک زدن آب تصفیه جلوگیری کند.
5. نصب مخزن آب در محیط تاریک
همانطور که قبلا بررسی کردیم، یک علت جلبک زدن اب تصفیه قرار گرفتن مخزن در برابر تابش مستقیم است. در مقابل تابش مستقیم نور خورشید، نصب مخزن آب در محیط‌های تاریک نیز می‌تواند مشکلی ایجاد کند. محیط‌های تاریک در صورتی که تهویه مناسبی نداشته باشند، می‌توانند شرایط ایده‌آلی برای رشد جلبک‌ها ایجاد کنند. جلبک‌ها معمولا در محیط‌هایی با شرایط کم‌نور رشد می‌کنند و نصب مخزن در مکان‌های تاریک می‌تواند به راحتی باعث جلبک زدن آب تصفیه شود. برای جلوگیری از این مشکل بهتر است مخزن در محیطی نصب شود که هم نور کافی داشته باشد و هم تهویه مناسب برای جلوگیری از تجمع رطوبت در داخل مخزن فراهم باشد. اگر مخزن در مکان‌های تاریک قرار گیرد، می‌تواند به سرعت دچار مشکلات مربوط به رشد جلبک‌ها شود.
6. راکد بودن آب
راکد بودن آب شایع‌ترین علت جلبک زدن اب تصفیه است. زمانی که آب در مخزن یا سیستم آبرسانی برای مدت طولانی بی‌حرکت و راکد بماند، شرایط مناسب برای رشد انواع جلبک‌ها فراهم می‌شود. جلبک‌ها نیاز به محیطی با مواد مغذی و شرایط خاص برای رشد دارند، و آب راکد بهترین مکان برای این رشد است. وقتی آب در حرکت نباشد، غلظت مواد مغذی در آن افزایش می‌یابد و این شرایط باعث رشد و تکثیر جلبک‌ها می‌شود.
رکود آب یکی از دلایل جلبک زدن آن است. در واقع جریان آب شرایط را برای رشد و تکثیر جلبک‌ها سخت می‌کند.
یکی از عواملی که به راکد بودن آب در مخازن می‌افزاید، عدم جریان هوای کافی یا نبود یک سیستم تهویه مناسب است. اگر آب در مخزن یا تانکری به مدت طولانی بدون تغییر باقی بماند، این شرایط باعث رشد بی‌رویه جلبک‌ها می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل باید از نصب مخازن آب در محیط‌های ایستا و بی‌حرکت خودداری کرد. استفاده از مخازن با طراحی مناسب که به حرکت آب کمک کنند یا سیستم‌هایی برای ایجاد جریان ملایم در آب می‌توانند به کاهش خطر جلبک‌زدگی کمک کنند. همچنین برای جلوگیری از جلبک زدن آب تصفیه در مخازن باید تمهیدات لازم را برای تهویه و گردش آب فراهم کرد.
7. شفافیت بدنه مخزن
شفافیت بدنه مخزن یکی از عوامل مؤثر در جلبک زدن آب تصفیه است. اگر بدنه مخزن از جنس پلاستیک شفاف ساخته شود، نور خورشید به راحتی می‌تواند به داخل آن نفوذ کرده و باعث رشد جلبک‌ها شود. جلبک‌ها به نور خورشید برای فتوسنتز و رشد نیاز دارند و بدنه شفاف مخزن این امکان را به جلبک‌ها می‌دهد که در داخل آب رشد کنند. بدین ترتیب، برای جلوگیری از جلبک زدن آب تصفیه، باید از مخازنی با بدنه مات یا تیره استفاده کرد که اجازه ورود نور خورشید را به داخل مخزن ندهد.
خرید مخزن آب با ویژگی‌های ضدجلبک و بدنه مقاوم در برابر نور، یکی از بهترین روش‌ها برای حفظ کیفیت آب در طولانی‌مدت است. مخازن با لایه‌های محافظ یا رنگ‌های مشکی می‌توانند به‌طور مؤثری از رشد جلبک‌ها جلوگیری کنند. در صورتی که مخزن شفاف باشد، بهتر است به‌طور مداوم وضعیت آب و شرایط رشد جلبک‌ها را بررسی کرده و اقدامات پیشگیرانه را در دستور کار قرار داد.
علت جلبک زدن آب معدنی
جلبک‌ها معمولا در محیط‌های آبی رشد می‌کنند و می‌توانند در داخل آب معدنی نیز تکثیر یابند. تمامی دلایلی که باعث جلبک زدن آب تصفیه می‌شوند، می‌توانند علت جلبک زدن آب معدنی هم باشند. اما دلیل دیگری وجود دارد که باعث می‌شود احتمال جلبک زدن آب معدنی بیشتر شود. اصلی‌ترین علت جلبک زدن آب معدنی، وجود مواد مغذی همچون نیتروژن و فسفر است. این مواد مغذی که در بسیاری از انواع آب‌های معدنی وجود دارند، می‌توانند به عنوان منبع غذایی مناسب برای جلبک‌ها عمل کنند و باعث رشد سریع آن‌ها شود. حال اگر در کنار این مورد، عواملی همچون نور خورشید، دمای بالا و عدم رعایت نکات بهداشتی هم وجود داشته باشد، شرایط برای رشد جلبک مهیا شده و تکثیر آن هم تسریع می‌شود.
روش‌های از بین بردن جلبک مخزن آب تصفیه
پس از شناخت علبت جلبک زدن اب تصفیه است، لازم است که با روش حل این مشکل نیز آشنا شد. در صورتی که جلبک‌ها در مخزن آب تصفیه رشد کردند، باید اقدامات موثری برای از بین بردن آن‌ها انجام داد. این روش‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا از جلبک زدن آب تصفیه جلوگیری کرده و کیفیت آب را بهبود بخشید:
1. شستن و تمیز کردن مخزن
اولین و مهمترین روش برای از بین بردن جلبک‌ها، شست‌وشو و تمیز کردن منظم مخزن آب است. تمیز نکردن مخزن می‌تواند به رشد و تکثیر جلبک‌ها کمک کند و این مورد خود یک علت جلبک زدن اب تصفیه شناخته می‌شود؛ بنابراین باید به صورت دوره‌ای مخزن را شسته و رسوبات و آلودگی‌ها را از آن خارج کنید. برای شست‌وشوی مخزن بهتر است از مواد شوینده ملایم و ضدعفونی‌کننده‌های غیرسمی استفاده کنید تا آب در داخل مخزن سالم باقی بماند.
برای این کار ابتدا باید آب را از داخل مخزن تخلیه کرده و سپس دیواره‌ها و کف مخزن را با استفاده از برس‌های نرم و مواد ضدعفونی‌کننده تمیز کنید. همچنین بهتر است از شوینده‌هایی استفاده کنید که آسیبی به جنس مخزن وارد نکنند. پس از تمیز کردن مخزن باید آن را با آب تمیز شستشو داده و به خوبی خشک کنید تا هرگونه باقی‌مانده شوینده به طور کامل از بین برود.
2. استفاده از جوش شیرین
استفاده از جوش شیرین یکی از روش‌های ساده و موثر برای از بین بردن جلبک‌ها در مخازن آب است. جوش شیرین خاصیت ضد باکتری و ضد قارچ دارد که می‌تواند به تمیز کردن و ضدعفونی کردن مخزن کمک کند. برای این کار کافی است مقداری جوش شیرین را با آب مخلوط کرده و محلول حاصل را به دیواره‌های مخزن بمالید. پس از مدت کوتاهی، دیواره‌ها و کف مخزن را با آب تمیز شسته و جوش شیرین را از آن‌ها پاک کنید. این روش به از بین بردن جلبک‌ها کمک می‌کند و از رشد مجدد آن‌ها نیز جلوگیری می‌کند. البته باید دقت کرد که از مقادیر مناسب جوش شیرین استفاده نمود تا به مخزن آسیب نرساند.
3. کنترل نور خورشید
همانطور که در بررسی علت جلبک زدن اب تصفیه بررسی شد، یکی از اصلی‌ترین عوامل، تابش مستقیم نور خورشید به داخل مخزن است. جلبک‌ها برای فتوسنتز و رشد به نور نیاز دارند و تابش نور خورشید می‌تواند به سرعت موجب رشد آن‌ها شود. برای کنترل این مشکل باید تلاش کنیم که مخزن آب را در محیطی با نور کم و یا سایه‌دار قرار دهیم. به طور مثال استفاده از مخزن‌هایی با رنگ‌های تیره و مات می‌تواند مانع از ورود نور خورشید به داخل مخزن شود. مخازن چند لایه به دلیل داشتن لایه محافظ، این امکان را فراهم می‌آورند که نور خورشید نتواند به راحتی به داخل مخزن نفوذ کند. این ویژگی باعث می‌شود که مخزن در برابر جلبک زدن آب تصفیه مقاوم‌تر باشد.
همچنین می‌توانید از پوشش‌های مخصوص برای محافظت از مخازن خود در برابر نور خورشید استفاده کنید یا مخزن را در مکان‌هایی قرار دهید که از تابش مستقیم نور خورشید دور باشد. این کار می‌تواند به میزان زیادی از رشد جلبک‌ها جلوگیری کند و کیفیت آب را حفظ نماید.
برای جلوگیری از رشد جلبک باید مخزن در محلی قرار داشته باشد که از تابش مستقیم خورشید در امان بوده و در عین حال نور غیرمستقیم در محیط وجود داشته باشد.
حذف جلبک سیاه در زمستان
جلبک‌های سیاه به عنوان یکی از مقاوم‌ترین انواع جلبک‌ها شناخته می‌شوند که می‌توانند در استخرها و منابع آبی رشد کنند. دمای پایین در فصل زمستان می‌تواند روند رشد جلبک‌ها را کاهش دهد؛ اما همچنان امکان بقای این موجودات در منابع آبی وجود دارد. برای جلوگیری از تکثیر جلبک‌های سیاه در این فصل، برخی اقدامات پیشگیرانه باید انجام شود. یکی از روش‌های موثر برای حذف جلبک سیاه در زمستان، کنترل pH آب است. برای جلوگیری از رشد جلبک‌ها پی هاش آب باید در محدوده معین بین 7.2 تا 7.8 نگه داشته شود. این وضعیت باعث ایجاد شرایط غیرمساعد برای رشد جلبک‌ها خواهد شد.
علاوه بر این استفاده از کلر در مقدار مناسب می‌تواند به از بین بردن و حذف جلبک سیاه در زمستان کمک کند. استفاده از کلر در حدود 1.0 تا 3.0 ppm به عنوان یک ضدعفونی‌کننده قوی، قادر است جلبک‌ها و باکتری‌ها را از بین ببرد و شرایط بهتری را در آب ایجاد کند. همچنین نظافت منظم فیلترها و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم‌های تصفیه آب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فیلترهای مسدود شده می‌توانند شرایط مناسبی برای رشد جلبک‌ها فراهم کنند؛ بنابراین باید اطمینان حاصل کرد که فیلترها به طور مداوم تمیز می‌شوند تا حذف جلبک سیاه در زمستان نیز به راحتی صورت پذیرد.
در نهایت پوشش‌های مناسب برای استخرها و همچنین اطمینان از کامل بسته شدن درب مخزن آب، می‌تواند کمک کند تا از ورود آلودگی‌ها و مواد مغذی که منجر به رشد جلبک‌ها می‌شود، جلوگیری شود. به این ترتیب محیط برای جلبک‌ها نامناسب خواهد شد و از تکثیر آن‌ها جلوگیری خواهد شد. با رعایت این نکات می‌توان در فصل زمستان از رشد جلبک‌های سیاه در استخرها و منابع آبی جلوگیری کرد و کیفیت آب را حفظ نمود.
جمع بندی
علت جلبک زدن اب تصفیه به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل رطوبت بالا، بی‌کیفیت بودن مخزن، عدم تمیزکاری منظم، تابش نور خورشید و نصب مخزن در محیط‌های تاریک می‌شود. برای جلوگیری از این مشکلات، انتخاب مخزن آب ضد جلبک باکیفیت و رعایت اصول نگهداری مناسب اهمیت زیادی دارد. همچنین باید از قرار دادن مخزن در معرض تابش مستقیم نور خورشید خودداری کرد تا آب تصفیه شده همواره در بهترین شرایط نگهداری شود. با شست‌وشوی منظم مخزن می‌توان از رشد جلبک‌ها جلوگیری کرد و کیفیت آب تصفیه شده را حفظ نمود.
سوالات متداول
چرا جلبک‌ها در آب تصفیه رشد می‌کنند؟
جلبک‌ها در محیط‌های مرطوب و با نور مناسب رشد می‌کنند و در صورتی که مخزن آب در معرض نور و رطوبت قرار گیرد، می‌توانند به سرعت تکثیر شوند.
آیا آب تصفیه، مواد معدنی لازم برای رشد جلبک را دارد؟
بله. تصفیه آب به معنای حذف آلودگی از آن است و مقادیر زیادی از املاح موردنیاز برای رشد جلبک در این آب وجود دارند که این موضوع می‌تواند به رشد و تکثیر جلبک‌ها کمک کند.
آیا نور خورشید بر رشد جلبک‌ها تاثیر می‌گذارد؟
تابش نور خورشید می‌تواند به رشد سریع جلبک‌ها کمک کند؛ به همین دلیل باید مخازن آب در مکان‌هایی قرار گیرند که از نور مستقیم خورشید دور باشند.
چگونه می‌توان از جلبک زدن اب تصفیه در مخزن جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از جلبک زدن، باید مخزن را در محیط سایه‌دار قرار داد؛ از مخازن مات یا تیره استفاده کرد و به صورت دوره‌ای آن را تمیز کرد.
آیا شستن مخزن می‌تواند از جلبک زدن جلوگیری کند؟
بله. شست‌وشوی منظم مخزن می‌تواند رسوبات و جلبک‌ها را از بین برده و از رشد مجدد آن‌ها جلوگیری کند.
