چه دلایلی باعث شده تا ایران کشوری کم آب باشد

آیا در ایران دچار کمبود آب هستیم؟

در حال حاضر، بیشتر مناطق کشور ما با مشکلات جدی در زمینه کمبود آب مواجه هستند. بررسی‌ها و شرایط منابع آبی موجود در کشور نشان می‌دهند که تقریباً همهٔ نقاط کشور در معرض تنش‌های آبی قرار دارند.

یکی از شاخص‌های مهم برای تشخیص کمبود آب، وجود میزان کمتر از ۱۷۰۰ متر مکعب آب در سال به ازای هر نفر است. این به این معناست که اگر کشوری به ازای هر نفر در یک سال، ۱۷۰۰ متر مکعب آب داشته باشد، در شرایط عادی قرار دارد. در گذشته، ایران جزء کشورهای پر آب به‌حساب می‌آمد و قادر به تامین این میزان آب برای شهروندان خود بود، اما با گذشت زمان و افزایش جمعیت و کاهش بارش‌ها، این میزان به شدت کاهش یافته است.

نشانه های کمبود آب در ایران

چه عواملی باعث کمبود آب در ایران می شود؟

عوامل مختلفی باعث این کمبود آب در کشور می شود که در ادامه مهم ترین آن ها را بیان می کنیم:

• موقعیت جغرافیایی خشک ایران

کشور ما به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و قرار گرفتن در منطقه خاورمیانه از جمله کشور های خشک به حساب  می آید که برای تامین آب مورد نیاز خود نیازمند بارندگی های سالانه است. طبق نقشه ها، ۸۵ درصد از وسعت کشور در نواحی خشک و نیمه خشک قرار دارند. این مناطق خشک برای تغذیه آبی خود وابسته به برف و یخی هستند که در فصول سرد در دو رشته کوه البرز و زاگرس جمع می شوند. در سال های اخیر با کاهش بارندگی ها و کاهش این ذخایر، کمبود آب در کشور بیشتر نمایان شده است.

• هدر رفتن مقدار زیادی آب در بخش کشاورزی

متاسفانه بخش زیادی از ذخایر آب کشور در بخش کشاورزی به هدر می رود. آبیاری غرقابی و عدم جایگزین کردن آن با روش های قطره ای، سالانه میزان بسیار زیادی از آب را به هدر می دهد. اغلب کشاورزان در ایران به علت نداشتن آگاهی یا نبود بودجه کافی، تمایلی برای استفاده از روش های نوین آبیاری را ندارند.

• استفاده غیر اصولی از ذخایر آب زیرزمینی

ذخایر آب زیر زمینی و قنات ها از مهم ترین ذخیره های آبی در هر کشور است. در ایران نیز ذخایر آب زیرزمینی فراوانی وجود داشته است که امروزه به دلیل کمبود بارندگی یا خشک شده اند یا توسط کشاورزان مورد استفاده بی رویه قرار گرفته اند. متاسفانه بسیاری از مراکز صنعتی نیز برای تامین آب خود از این منابع با ارزش استفاده می کنند.

• افزایش جمعیت و هدر رفت آب در بخش های خانگی

افزایش جمعیت و تامین آب آشامیدنی مورد نیاز مردم توسط رودخانه ها باعث تشدید کم آبی در کشور شده است. آمار ها نشان می دهد که سالانه مقدار زیادی آب توسط مصارف خانگی و عدم درست مصرف کردن مشترکان آب، از بین می رود.

• فرسودگی لوله های انتقال آب

در بیشتر نقاط کشور، آب آشامیدنی از طریق لوله کشی به منازل تامین می شود. طبق آمار های رسمی سالانه بیش از ۳۰ درصد آب تصفیه شده به دلیل فرسودگی لوله ها و عدم تعویض به موقع آن ها از بین می رود.

تاثیر کمبود آب در ایران بر شرایط محیط زیستی

یکی از بزرگ ترین چالش های زیست محیطی کمبود آب است. با کم شدن ذخایر آب های زیر زمینی و خشک شدن رودخانه های فصلی، بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری نیز در معرض نابودی قرار می گیرند. باید توجه داشت که حیات انسان نیز تا حد بسیار زیادی وابسته به همین گونه های گیاهی و جانوری است و انقراض آن ها و تغییر در اکوسیستم، زندگی انسان ها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

تاثیر بی آبی بر محیط زیست

تاثیرات کمبود آب بر جامعه

یکی از بزرگ ترین و مهم ترین اثرات کمبود آب بر جامعه، در دسترس نبودن آب آشامیدنی سالم است. کم آبی مشکلات جسمی زیادی را برای انسان به بار می آورد. علاوه بر این نبود آب، باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی و نابودی حیوانات است که در پی آن مواد غذایی مورد نیاز برای مصرف انسان نیز کم شده و گرسنگی در بیشتر نقاط جهان غالب می شود. افزایش قیمت مواد غذایی نیز از دیگر پیامد های کمبود آب در جامعه است.

کمبود آب و در دسترس نبودن مکانی برای استحمام سبب بیماری های مختلف واگیر دار در انسان شده و زنده ماندن را با مشکل مواجه می سازد. علاوه بر این باعث مهاجرت میلیون نفر از سرزمین خود به مناطق دیگر می شود. بنابراین مناطق روستایی خالی از سکنه شده و کیفیت زندگی تا حد زیادی کاهش می یابد.

استفاده از سیستم های نوین آبیاری راهی برای مقابله با خشکسالی

راه های جلوگیری از خشکسالی در ایران

• امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و همچنین مدیریت صحیح منابع آبی می توان با کمبود آب در ایران مقابله کرد. برای جلوگیری از کمبود آب لازم است تا شهروندان در مورد مصرف صحیح آب آگاهی کافی را داشته باشند و از پیامد های بی آبی مطلع شوند.
• استفاده از پسآب های کارخانه ها و تصفیه درست آن ها از دیگر راه های جلوگیری از خشکسالی در کشور است.
• استفاده از سیستم های نوین آبیاری در بخش کشاورزی نیز تاثیر زیادی در حل بحران کم آبی در کشور دارد.
• بسیاری از کارشناسان افزایش بهای آب را از عوامل موثر در صرفه جویی این منبع ارزشمند توسط شهروندان بیان کرده اند.
• نمک زدایی از آب دریا نیز می تواند در مواقع لزوم، کمبود آب را تا حد زیادی کاهش دهد.
• جدا سازی آب آشامیدنی از آب غیر شرب که برای استحمام، آّبیاری باغ ها و شست و شوی روزانه ظرف ها و لباس ها هدر می رود نیز راهکاری مفید برای جلوگیری از کمبود آب است.
• استفاده از تکنولوژی های جدید ذخایر آب از مهم ترین راه ها برای جبران کم آبی در کشور است. امروزه مخازن بسیاری برای ذخیره آب باران طراحی و تولید شده اند که می توانید با خرید و ذخیره سازی آب در آن، در کاهش کم آبی در کشور موثر باشید.

سخن پایانی

ایران کشوری با اقلیم خشک و نیمه‌خشک است که همواره با چالش کمبود آب مواجه بوده است. در مجموع، کم آبی در ایران یکی از چالش‌های مهم و اساسی است بر محیط زیست تاثیر می‌گذارد و در بسیاری از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و کشاورزی نیز مشکلات فراوانی به همراه دارد. سوالی که وجود دارد این است که چه دلایلی باعث شده تا ایران کشوری کم آب باشد؟ عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند. موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه خاورمیانه و قرارگیری ۸۵ درصد از مساحت کشور در نواحی خشک و نیمه‌خشک، از مهم‌ترین دلایل طبیعی کم‌آبی محسوب می‌شوند. علاوه بر این، دو مورد از دلایل کم آبی کشور ایران شامل تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی‌های سالانه است که منجر به کاهش منابع آبی می‌شود.

حال این سوال به وجود می‌آید که از مهمترین منابع تامین آب مورد نیاز انسان به ویژه در مناطق خشک و کم آب چیست؟ آب‌های زیرزمینی یکی از اصلی‌ترین منابع تامین آب در این مناطق هستند. با این وجود چرا ایران مشکل کم آبی دارد؟ در پاسخ باید گفت که برداشت بی‌رویه از این منابع باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و بروز پدیده‌هایی مانند فرونشست زمین شده است. سوءمدیریت منابع آبی، توسعه ناپایدار کشاورزی و صنعتی، و عدم توجه به الگوهای مصرف بهینه آب از دیگر عواملی هستند که بحران آب در ایران را تشدید کرده‌اند.

این مسائل باعث شده تا تامین آب به یکی از دغدغه‌های اصلی کشور تبدیل شود. برای مقابله با این بحران، اصلاح الگوی مصرف آب، بهینه‌سازی سیستم‌های آبیاری، توسعه فناوری‌های نوین در مدیریت منابع آبی و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت حفظ منابع آب، از جمله راهکارهای پیشنهادی هستند. با اجرای این اقدامات، می‌توان به کاهش بحران آب در کشور امیدوار بود.

مخزن پلاس بزرگ ترین مرکز فروش مخزن های پلی اتیلن در کشور است که با ارائه جدید ترین و متنوع ترین مخازن ذخیره سازی مایعات، آماده خدمت رسانی به هم وطنان در سراسر کشور است. شما عزیزان می توانید با مراجعه به وب سایت مخزن پلاس، مطابق با نیاز خود، بهترین آن را خریداری کنید.

مخزن پلاس

سوالات متداول

چه دلایلی باعث شده تا ایران کشوری کم آب باشد؟

موقعیت جغرافیایی خشک، تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی و سوءمدیریت منابع آبی از مهم‌ترین دلایل کم‌آبی در ایران هستند.

از مهمترین منابع تامین آب مورد نیاز انسان به ویژه در مناطق خشک و کم آب چیست؟

آب‌های زیرزمینی از اصلی‌ترین منابع تامین آب در مناطق خشک و کم‌آب محسوب می‌شوند.

دو مورد از دلایل کم آبی کشور ایران چیست؟

یکی از دلایل اصلی کم آبی ایران، کاهش منابع آب زیرزمینی به دلیل استفاده بیش از حد است. همچنین تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها به شدت بر وضعیت آب در کشور تاثیر گذاشته است.

چرا ایران مشکل کم آبی دارد؟

ایران به دلیل تغییرات اقلیمی و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی، با مشکل کم آبی مواجه است. همچنین خشکسالی‌های مداوم و سیاست‌های نادرست در مدیریت آب بر این وضعیت افزوده‌اند.

چرا ما با مشکل کم آبی روبرو هستیم؟

افزایش مصرف آب به دلیل رشد جمعیت، تغییرات اقلیمی و همچنین کاهش منابع آب تجدیدپذیر، سبب شده که ایران با مشکل کم آبی روبرو باشد. سیاست‌های نادرست در مدیریت منابع نیز باعث تشدید این بحران شده‌اند.