مخزن آب، یک سازه یا محفظه ای است که برای نگهداری و ذخیره آب به کار می‌رود. این مخازن معمولاً در سطح زمین یا زیرزمین قرار داشته و به عنوان منبع تامین آب برای مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی استفاده می‌ شوند. این مخازن در جنس های مختلفی از جمله فلزی، بتنی، پلاستیکی و..، ساخته شده‌ اند.

تاریخچه استفاده از منبع آب عمودی

استفاده از مخازن آب، یکی از قدیمی‌ ترین روش‌ های ذخیره سازی آب بوده است. در دوران باستان، مردم از چاه ‌ها، چشمه ‌ها و رودخانه‌ ها برای تامین نیاز خود به آب استفاده می ‌کردند. با پیدایش فنون ساخت و ساز، مخازن آب به عنوان یک روش جایگزین برای ذخیره آب در مناطق خشک مورد استقبال قرار گرفت.

در دوران باستان، مخازن آب اغلب از سنگ، خشت و چوب ساخته می ‌شدند. در قرون وسطی، تعداد بسیاری از قلعه‌ های نظامی و قصرهای شاهان دارای مخازن آب بودند که به عنوان مخزن اصلی مصرف آب در نظر گرفته می شد.

در دوران صنعتی، با پیدایش فنون جدید ساختمانی و تکامل شبکه آبیاری، مخازن آب به عنوان یک روش جدید برای ذخیره سازی و تأمین نیاز به آب در مناطق خشک و کم آب استفاده شدند. امروزه، مخازن آب اغلب از بتن و فولاد ساخته می‌شوند و به عنوان یک قسمت اساسی از سامانه‌ های تأمین آب در مناطق شهری و روستایی در نظر گرفته می‌ شوند.

مخزن آب عمودی چیست؟

مخزن آب عمودی، یک ساختار مهم در صنعت ذخیره‌ سازی آب است که برای نگهداری آب در محل‌ های مختلف استفاده می‌ شود. این ساختار به صورت عمودی و با قطر و ارتفاع مشخص ساخته شده و در برابر فشار و حجم زیاد آب، پایداری خوبی دارد.

معمولاً این نوع مخازن از جنس فولاد ساخته می شوند و به علت داشتن روکش‌ های خاص از خوردگی و زنگ زدگی آن ها جلوگیری می شود؛ همچنین برای دسترسی به آب داخل مخزن، لوله‌ های خروجی نصب شده اند که به شبکه توزیع آب متصل هستند.

مخزن آب عمودی در صنایع کشاورزی، دامپروری، پالایشگاه ها، نفت کش ها و همچنین در ساماندهی منابع آب شرب بسیار کاربرد دارد. این ساختار به دلیل ظرفیت بالا و پایداری خوب به عنوان یک راه حل مناسب برای ذخیره‌ سازی آب در کاربرد های مختلف شناخته شده است.

کاربرد مخازن آب عمودی

مخازن آب عمودی، یکی از ابزار های مهم در حفظ و نگهداری آب در مناطق خشک است. این مخازن به صورت بلند و برجسته ساخته شده و در بالای سطح زمین قرار می ‌گیرند. کاربرد اصلی این مخازن، جمع ‌آوری و نگهداری آب برای استفاده در فصول خشک است.

این مخازن به دو صورت باز و بسته ساخته می‌ شوند؛ در مخازن باز، آب به صورت مستقیم درون مخزن جمع‌آوری شده و در مخازن بسته، آب با استفاده از لوله‌ های جانبی به داخل مخزن رسیده و نگهداری می‌ شود.

ویژگی های مخازن آب عمودی

1. ظرفیت بالا

 مخازن آب عمودی، معمولاً دارای ظرفیت بالایی هستند که به شما اجازه می دهد تا حجم بسیار زیادی از آب را درون آن نگه دارید.

2. فضای کمتر

به دلیل شکل عمودی، مخازن آب عمودی فضای کم تری را اشغال می کنند و به شما اجازه می دهند تا در فضای کوچک تر، حجم بسیار زیادی از آب را نگه دارید.

3. سبک و قابل حمل

مخازن آب عمودی سبک و قابل حمل هستند و به راحتی قابل جابجایی هستند.

4. پایدار

مخازن آب عمودی، پایدارتر هستند و در برابر لرزش و جابجایی کوچک، پایدار باقی مانده و خطر خراب شدن ندارند.

5. قابل استفاده در فضایی با ارتفاع بالاتر

مخازن آب عمودی می توانند در فضاهایی با ارتفاع بالا تر نصب شوند و به شما اجازه می دهند تا حجم بسیار زیادی از آب را در فضا ی کوچک تر نگه دارید.

ابعاد مخزن آب عمودی

مخازن آب عمودی از جنس فلزی یا پلاستیکی ساخته می‌شوند و دارای شکل استوانه ‌ ای هستند. این مخازن در ابعاد مختلف تولید می‌ شوند؛ اما برای استفاده در خانه‌ ها و ساختمان ‌های کوچک، ابعاد رایج آن ‌ها حدود 2 الی 4 متر مربع است.

نحوه کارکرد مخازن آب عمودی

نحوه کارکرد مخازن آب عمودی به این صورت است که با استفاده از لوله‌ های پلاستیکی یا فلزی، آب به داخل مخزن وارد می ‌شود سپس با استفاده از پمپ، آب به بالا ترین نقطه در سطح خانه یا ساختمان منتقل شده و با فشار مناسب در دسترس قرار می‌ گیرد.

نحوه نصب منبع  آب عمودی

مراحل نصب مخزن آب عمودی به شرح زیر است:

1. انتخاب محل مناسب

برای نصب مخزن آب عمودی، باید ابتدا محل مناسب را انتخاب کرد. این محل باید دارای فضای کافی و قابل دسترس باشد.

2. نصب پایه ها

پس از انتخاب محل، باید پایه ها را نصب کرد. پایه ها باید به گونه ای باشند که وزن مخزن را تحمل کند.

3. نصب مخزن

پس از نصب پایه ها باید مخزن را به پایه ها وصل کرد. در صورتی که مخزن دارای شیر آلات است، باید آن را به لوله های آب وصل کرد.

4. تست

پس از نصب، باید سیستم را تست کرده و اطمینان حاصل کرد که هیچ خطری وجود ندارد.

5. استفاده

حالا شما می توانید از سیستم خود استفاده کنید و به روش مناسب، آب را در مخزن ذخیره کنید .

مزایا و معایب مخزن آب عمودی

مزایا:

• فضای کمتری را اشغال می‌ کند و برای نصب آسان ‌تر است.
• باعث صرفه جویی در مصرف آب می ‌شود؛ چون آب در این نوع مخازن به صورت عمودی قرار دارد و به راحتی به سمت لوله ‌های توزیع آب جاری می ‌شود.
• این نوع مخازن قابل حمل هستند و به راحتی جا به جا می شوند.
• با توجه به این که در این نوع مخازن فشار آب بالا تر است، برای استفاده در مناطق با فشار آب پایین مناسب هستند.

معایب:

• نصب این نوع مخازن بسیار سخت است، چون باید با دقت و با کمک دستگاه‌ های خاص نصب شود.
• قابل حمل بودن این نوع مخازن، باعث شده که خطر خروج آب در صورت تکان خوردگی یا حادثه دیدگی بیشتر شود.
• این نوع مخازن بسیار بزرگ هستند و در صورت پر شدن به دلیل فشار آب بالا، ممکن است خطر خرابی وجود داشته باشد.
• هزینه نصب و خرید این نوع مخازن بسیار بالا است.

انواع مخزن آب عمودی

• مخزن آب بتنی عمودی

این نوع مخازن از بتن ساخته شده و برای ذخیره آب به کار می‌روند. این مخازن دارای ضخامت و استحکام بالایی هستند و در مناطق با خاک رسی و لرزش زمین مناسب هستند.

• مخزن آب فلزی عمودی

این مخازن از فلزات سبک و سنگین ساخته شده‌اند؛ فلزات سبک شامل: آلومینیوم، استیل، ورق گالوانیزه و ...  هستند، در حالی که فلزات سنگین شامل: فولاد، چدن، برنج و... است. این مخازن دارای قابلیت حمل و نقل آسان می باشند.

• مخازن پلاستیکی عمودی

 این نوع مخازن اغلب از پلاستیک PVC  یا پلاستیک PE  ساخته شده‌اند. دارای قابلیت جابجایی آسان، خفگي كم، تأثير كم دوره حيات، مقاومت در برابر اشعه UV  و قابليت نصب آسان هستند.

• مخازن فیبر گلاس عمودی

این نوع مخازن از الیاف شیشه‌ای ساخته شده‌اند و دارای وزن سبک، مقاومت بالا در برابر خوردگی و تأثیرات زیاد دما هستند؛ همچنین این نوع مخازن دارای قابلیت حمل و نقل آسان هستند.

اجزای سازنده مخزن آب عمودی

مخزن آب عمودی شامل اجزای زیر است:

• بدنه

بدنه مخزن آب عمودی از جنس فولادی یا پلیمری است که به منظور حفظ آب و جلوگیری از نفوذ آب به خارج، دارای لایه‌ های محافظتی مانند: رنگ ‌آمیزی و پوشش ‌دهی مقاوم در برابر خوردگی و زنگ ‌زدگی است.

• درب

درب مخزن آب عمودی به منظور دسترسی به داخل مخزن و تعویض فیلتر ها و تعمیرات، قابل باز و بسته شدن است.

• شیر آلات

شیر آلات در مخزن آب عمودی برای کنترل جریان آب و تغذیه سامانه‌ های مصرف کننده نصب شده است.

• فلاشینگ

فلاشینگ چشمک‌ زن در قسمت بالای مخزن نصب شده است که با تغذیه هوا به داخل، اجازه خروج هوا را از داخل مخزن فراهم می ‌کند.

• پایه

 پایه‌ های مخزن آب عمودی برای نصب و حفظ استحکام و ثبات مخزن در سطح زمین در نظر گرفته شده است.

• لوله ‌ها

لوله ‌ها برای اتصال شیر آلات و تغذیه سامانه ‌های مصرف کننده به مخزن آب عمودی کاربرد دارند.

جمع بندی

از مخزن آب برای نگهداری آب استفاده می شود. این مخازن در سطح زمین یا زیر زمین قرار می گیرند و منبع تامین آب برای منازل می باشند. این دستگاه ها همچنین در صنایع و کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. مخازن آب را در جنس های مختلف از جمله فلز، بتن، پلاستیک و غیره می توان یافت.

تاریخچه استفاده از منبع آب عمودی به دوران ایران باستان باز می گردد. در قرون وسطی، احتیاج به منابع تامین آب احساس شد و در دوران صنعتی در پی این احساس نیاز، تصمیمات و ایده های جدیدی به ذهن بشر رسیده و با ساخت مخزن آب، این نیاز انسان برطرف شد.

مخازن آب عمودی به شکل عمودی روی ‌سطح قرار گرفته و قطر و ارتفاع آن ها مشخص می باشد. برای حفظ و نگهداری آب در مناطق خشک و کم آب استفاده می شوند. کاربرد اصلی این مخزن جمع آوری و نگهداری آب برای فصول خشک است.